Monday, December 1, 2025

The Republican Counter-Shift: Why the GOP Is Repositioning in an Era of Political Fragmentation

The Republican Counter-Shift: Why the GOP Is Repositioning in an Era of Political Fragmentation

The Republican Counter-Shift: Why the GOP Is Repositioning in an Era of Political Fragmentation

Educational Context Only: This analysis describes structural and ideological shifts in the modern Republican Party. It does not promote or discourage voting for any political party.

1. The Counter-Movement Begins

As the Democratic Party experiences pressures that draw it toward patterns resembling fragile-state dynamicsBehaviors seen in states with weak institutions, unstable governance, and inconsistent rule of law. —fragmented coalitions, identity-based agendas, and elite detachment—the Republican Party has undergone a transformation of its own. This transformation is not merely a momentary partisan reaction; it is a deeper realignment that positions the party as a counterforce to perceived institutional decay. In this emerging narrative, the GOP presents itself as a defender of national identity, constitutional boundaries, and civic cohesion at a time when many Americans feel that their country is being pulled apart by powerful social and political pressures.

For students of politics, understanding this shift is essential. It illustrates how one major party is attempting to redefine its purpose in response to polarization, global uncertainty, and the weakening of public trust in traditional institutions. Rather than accepting a trajectory of increasing fragmentation, the Republican Party has framed its mission as one of restoration and resistance to further unraveling of national unity.

2. From Establishment Republicanism to Populist National Conservatism

For much of the late twentieth century, the Republican Party was associated with establishment-oriented conservatism. It often favored free trade, corporate alignment, foreign interventionism, and a predictable respect for existing institutions. However, as globalization accelerated and economic change left many communities behind, this identity began to lose its appeal. Large numbers of voters concluded that the old model of Republicanism had failed to protect their jobs, their culture, and their sense of belonging.

In response, the party gradually shifted toward a more national conservativePrioritizing national identity, sovereignty, and cultural continuity over global integration. stance. Modern GOP rhetoric increasingly emphasizes border sovereignty, economic self-determination, and the protection of national culture. This evolution reflects a move away from purely market-driven conservatism toward a worldview that places national interest, social stability, and cultural preservation at the center of political life. The Republican Party no longer defines itself solely through business-first policies but through a broader critique of globalist systems that, in the eyes of many supporters, have undermined ordinary Americans.

3. Key Drivers of the Republican Realignment

A. Institutional Collapse and “Restoration Politics”

A central driver of the Republican realignment is the perception that American institutions—once considered models of democratic stability—have entered a period of decline. Many Republicans argue that public trust in courts, media, universities, and government agencies has eroded. In their view, restoring the health of these institutions requires a deliberate return to consistent rule of law, constitutional limits on power, and traditional civic norms. This orientation has been described as a form of restoration politicsPolitical efforts aimed at reviving institutional trust and traditional civic frameworks., a movement that seeks not to invent a new system, but to repair and reinforce the one the United States already has.

B. Working-Class Realignment

One of the most unexpected features of the GOP’s transformation is the realignment of working-class voters. Historically, working-class Americans, especially in industrial regions, were a core constituency of the Democratic Party. Yet over time, many of these voters concluded that Democratic leaders were more focused on global issues, elite urban concerns, and identity-based causes than on their everyday economic struggles. As factories closed and local communities declined, the Republican Party increasingly became the vehicle through which working-class frustration was expressed.

This realignment has altered the party’s social composition. The GOP now draws significant support from voters who feel economically sidelined, culturally marginalized, or ignored by traditional elites. In this sense, the Republican evolution mirrors shifts seen in several European countries, where center-right parties have also absorbed large segments of the working class dissatisfied with the outcomes of rapid globalization.

C. National Identity Reassertion

Another key driver of the Republican counter-shift is the reassertion of a shared American identity as a unifying principle. Instead of viewing the country primarily as a collection of competing subgroup identities, the modern GOP emphasizes a common civic identity rooted in the Constitution, shared history, and cultural continuity. Supporters argue that this focus is necessary to reverse the fragmentation encouraged by excessive dependence on identity politics. They claim that citizens should first relate to one another as Americans, rather than as members of opposing demographic categories.

Critics respond that this emphasis on a single national identity may overlook the grievances of historically marginalized groups or minimize legitimate claims for reform. Nevertheless, the Republican insistence on a coherent national identity has become a central theme of its political messaging and a defining feature of its divergence from the Democratic Party.

4. Strengths and Risks of the Counter-Shift

The Republican counter-shift offers several potential strengths. By focusing on institutional restoration, the party attempts to provide a sense of stability in an era of uncertainty. Its defense of constitutional limits, insistence on clearer borders, and renewed emphasis on civic cohesion can appeal to citizens who fear that the United States is drifting toward disorder. For many supporters, the GOP’s message offers clarity and direction at a time when other political voices seem to celebrate fragmentation or deny that deep structural problems exist at all.

At the same time, this transformation carries significant risks. The populist energy that has fueled much of the GOP’s evolution may overshadow detailed policy thinking or weaken internal checks and balances. There is also tension between traditional conservatives, who prefer gradual change and institutional restraint, and newer populist factions, which may favor more confrontational strategies. In addition, the party’s strong national rhetoric, if not carefully grounded in democratic principles, could contribute to further polarization or reinforce a politics centered around powerful personalities rather than enduring institutions.

5. Why Understanding This Shift Matters

For students of international politics and democratic governance, the Republican counter-shift is more than an American story; it is part of a broader global pattern. Across many democracies, center-right parties have been forced to confront rapid social change, mass immigration, and declining trust in traditional institutions. The GOP’s repositioning shows how a major political party can rebrand itself as a guardian of national sovereignty and civic order in response to these pressures.

Analyzing this evolution helps learners understand how democratic systems adapt during periods of stress. Rather than viewing political parties as static, students can see them as living institutions that respond—sometimes constructively, sometimes dangerously—to changes in society. In an era of fragmentation and uncertainty, the ability to read, analyze, and evaluate such shifts is a crucial component of advanced academic literacy and responsible citizenship.

คันฉ่องส่องไทย: เมื่อการบูชาบุคคลบดบังความจริงของโครงสร้าง

คันฉ่องส่องไทย: เมื่อการบูชาบุคคลบดบังความจริงของโครงสร้าง

จาก “ราษฎรผู้หวังพึ่งพา” สู่ “พลเมืองผู้ถืออำนาจร่วมสร้างประเทศ”

ในสังคมไทยมักเกิดวลีที่ฟังเหมือนจริง แต่ลับคมจนบาดความคิด เช่น “เกลียดทักษิณ แปลว่าไม่รักประชาชน” แต่ถ้าพลเมืองคิดอย่างเป็นธรรม จะพบว่าวาทะนี้ไม่ใช่คำตอบ — มันเป็นคำถามใหญ่ที่ซ่อนโครงสร้างทั้งประเทศไว้ข้างหลัง

แก่นของบทความนี้ไม่ใช่การตัดสิน “คนชื่อทักษิณ” แต่คือการชวนคนไทย เลิกบูชาบุคคล และหันมา ยืนข้างหลักการและโครงสร้างที่เป็นธรรม แทน

1) บูชาคน กับ บูชาหลักการ คือสองเส้นทางที่นำประเทศไปคนละทาง

ทักษิณทำประโยชน์มาก — นี่คือข้อเท็จจริงที่ไม่ต้องหลบตาใคร ผู้คนจำนวนมากรู้สึกขอบคุณเขา เพราะนโยบายเข้าถึงชีวิตจริง และเปิดพื้นที่ให้ประชาชนลุกขึ้นยืนเป็น “ผู้มีศักดิ์ศรี” ไม่ใช่ผู้อยู่ใต้เท้า

แต่การยืนอยู่บนหลักการ ต้องยอมรับพร้อมกันว่า ประโยชน์ของประเทศไม่ควรถูกปะปนกับการสร้างเครือข่ายอำนาจของตระกูลใดตระกูลหนึ่ง ได้ประโยชน์จากการบริหาร — ใช่ ได้อำนาจและผลประโยชน์กลับไปมาก — ก็ใช่

นี่ไม่ใช่ข้อกล่าวหา แต่เป็นธรรมชาติของ “การเมืองแบบผู้นำศูนย์กลาง” ซึ่งในทุกประเทศทั่วโลกเกิดปัญหาเดียวกัน เพราะฉะนั้น การรักผลงานของทักษิณ และการตรวจสอบเขา — สามารถเกิดพร้อมกันได้ ไม่จำเป็นต้องกลายเป็นศัตรูกับประชาชนเลย

2) พลเมืองที่วิจารณ์ ไม่ใช่ผู้ไม่รักประชาชน แต่คือผู้รักประชาธิปไตยที่ไม่อยากผูกชะตากับคนคนเดียว

คนที่ไม่เห็นด้วยกับทักษิณ ไม่จำเป็นต้อง “เกลียดประชาชน” หลายคนเพียงกลัวระบบอุปถัมภ์ใหม่ กลัวอำนาจรัฐรวมศูนย์ในมือคนไม่กี่กลุ่ม กลัวว่าประเทศจะผูกติดกับบุคคล จนประชาชนไม่เติบโตเป็นผู้นำเอง

ประชาชนไม่ได้ต้องการ “ฮีโร่คนเดียว” ประชาชนต้องการ “ระบบที่ทุกคนเป็นฮีโร่ของตนได้”

3) อดีตที่งดงามไม่ควรถูกใช้เหมารวมเป็นคำตอบปัจจุบัน

ความรุ่งเรืองยุคทักษิณมีอยู่จริง แต่ปัญหาเชิงโครงสร้างที่ฝังอยู่ก็มีอยู่จริงเช่นกัน

  • นโยบายหลายด้านดีมาก และตอบโจทย์ประชาชนระดับล่างอย่างเป็นรูปธรรม
  • แต่ในขณะเดียวกัน อำนาจในสภาเริ่มรวมศูนย์
  • เครือข่ายทุนบางกลุ่มเติบโตผิดสัดส่วน
  • และประชาชนถูกแบ่งขั้วอย่างไม่เคยเกิดมาก่อนในยุคใหม่

สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่ความผิดของประชาชน แต่เป็นธรรมชาติของการเมืองแบบ “บุคคลนำระบบ” ซึ่งสุดท้ายทำให้ประเทศเดินผิดทิศได้ทั้งทางเจตนาดีและเจตนาร้าย

4) การลงโทษทักษิณ: บางส่วนคือการเมืองเล่นงาน แต่บางส่วนก็คือบทเรียนของระบบที่ไร้หลักนิติรัฐ

ทักษิณถูกใช้กฎหมายเล่นงาน ถูกบังคับให้ยอมแพ้ต่อรัฐประหาร ถูกยึดทรัพย์ และถูกเรียกเก็บภาษีย้อนหลังอย่างผิดอารยธรรม นี่คือรอยอัปยศของรัฐไทยที่ประชาธิปไตยถอยหลังอย่างชัดเจน

แต่การจะกล่าวว่า “ใครวิจารณ์ทักษิณ = ไม่รักประชาชน” เท่ากับบิดความเป็นจริงไปอีกด้าน เพราะระบบที่กดขี่ผู้นำหนึ่งคน สามารถกดขี่ประชาชนได้พันเท่า

ผู้ที่พยายามเตือนถึงอำนาจผูกขาดทุกชนิด — ไม่ว่าจะของทหาร หรือของนักการเมืองใหญ่ — เขาคือผู้รักประชาชนเช่นกัน เพียงแต่ใช้ “วิธีคิดคนละแบบ”

5) โครงสร้างที่ต้องถูกพูดถึง ไม่ใช่ชื่อของบุคคล แต่คือระบบอุปถัมภ์ที่ทำให้เราติดอยู่ที่เดิม

กรงขังที่แท้จริงของประเทศไทย ไม่ใช่กรงขังของทักษิณ แต่คือกรงขังของความเชื่อว่า “ต้องมีผู้นำที่ช่วยเรา” แทนที่จะคิดว่า “เราต้องเป็นเจ้าของประเทศเอง”

ตราบใดที่คนไทยยังผูกชะตากับบุคคล — ไม่ว่าท่านนั้นจะเป็นทักษิณ ประยุทธ์ หรือใคร — เราทุกคนก็ยังเป็น “ราษฎรผู้รอคอย” ไม่ใช่ “พลเมืองผู้ลุกขึ้นสร้าง”

นี่คือหัวใจสำคัญของ พลเมืองอภิวัฒน์มดแดงล้มช้าง – ไม่บูชาคน – ไม่โจมตีคน – แต่โค่นระบบอุปถัมภ์ทุกแบบ เพื่อยืนให้ได้ด้วยหลักการ

6) การยกทักษิณให้เป็นสัญลักษณ์ “ความหวังของชาติ” ทำให้เรามองไม่เห็นว่า ประเทศต้องมีระบบ มากกว่าคน

เราต้องกล้าพูดด้วยเมตตา:

ประเทศใดผูกอนาคตกับคนคนเดียว ประเทศนั้นไม่มีอนาคตของตนเอง

ทักษิณเคยเป็นพลังขับเคลื่อน แต่ไม่ใช่คำตอบทั้งหมด เพราะประชาชนที่เข้มแข็ง คือคำตอบที่แท้จริงของประเทศ

ถ้าเราจะปลดปล่อยอนาคตไทย ต้องปลดปล่อยประชาชนให้คิดเป็น ทำเป็น ตรวจสอบเป็น และบริหารประเทศร่วมกันได้ ไม่ใช่ปลดปล่อยผู้นำเพียงคนเดียว

7) ทางออกของประเทศไม่ใช่การเลือกข้างบุคคล แต่คือการเลือกข้างหลักการ

ประชาชนไทยต้องได้เรียนรู้ว่า “การวิจารณ์ผู้นำ” คือสิทธิ “การขอบคุณผู้นำ” คือมารยาท “การฝากอนาคตไว้กับผู้นำ” คือความเสี่ยง และ “การสร้างระบบที่ใครก็ตรวจสอบได้” คือประชาธิปไตยจริง

เมื่อเราเข้าใจจุดนี้ เราก็จะไม่เกลียด ไม่บูชา แต่จะเติบโตเป็นพลเมืองที่มีศักดิ์ศรี

สรุป: ไม่ใช่การเกลียดทักษิณ ไม่ใช่การรักทักษิณ แต่คือการเลิกบูชาทุกคน — เพื่อบูชาหลักการ

สิ่งที่ควรแตกสลายในประเทศไทย ไม่ใช่ภาพของทักษิณในเรือนจำ แต่คือภาพในใจเราที่เชื่อว่า “ผู้นำคือผู้ปลดปล่อย” อิสรภาพที่แท้จริงมีเพียงที่เดียว: อยู่ในมือของประชาชน และประชาชนจะเป็นอิสระ ก็ต่อเมื่อเราเลิกยึดติดกับบุคคล แล้วหันมาจับมือกันสร้างระบบที่ไม่ต้องพึ่งบุคคลใด ๆ อีกต่อไป

คันฉ่องส่องไทย – บันทึกว่าด้วยพลเมืองอภิวัฒน์มดแดงล้มช้าง (เผยแพร่เพื่อชวนคิด ไม่ใช่เพื่อสร้างศัตรู)

Why the Democratic Party Is Shifting Toward Fragile-State Politics

Why the Democratic Party Is Shifting Toward Fragile-State Politics To avoid a lengthy article, I have decided to use bullets with self-explanatory terms instead of paragraphs.

Why the Democratic Party Is Shifting Toward Fragile-State Politics: A Warning Americans Should Not Ignore

Important Note: This analysis critiques political behaviors and structural patterns within the Democratic Party. It does not target immigrants, ethnic groups, or individuals from any nation. The focus is on political patterns—not people.

1. A New Political Gravity: Importing Fragile-State Dynamics

In recent years, observers across the United States have noticed a strange phenomenon: the Democratic Party—once known for moderate liberalism, institutional trust, and civic pragmatism—appears to be drifting toward political habits more commonly found in fragile or failed states.

This includes identity-based politics, emotionalized leadership, selective rule of law, and dependency on factional lobbying groups. The shift is subtle but undeniable. And it aligns disturbingly well with political patterns from the Global South—not the stable democracies Americans are familiar with.

2. Demographic Strategy: When Votes Become a Structural Vulnerability

Over the last decade, Democratic electoral strategy has increasingly relied on imported constituencies from developing or fragile-state environments. While many migrants assimilate well and contribute greatly, political strategists have discovered that new arrivals— especially those lacking civic education—are more responsive to:

  • identity-based mobilization
  • government-dependency narratives
  • “strongman-style” emotional rhetoric
  • resentment-driven politics

These patterns mirror the dynamics found in fragile states where political identity, not policy competence, determines loyalty. Instead of empowering immigrants to adopt American civic norms, certain Democratic factions appear content to import the politics of the countries people fled from.

3. The Rise of Fragile-State Behaviors Inside the Party

The following political behaviors—common in unstable nations—have increasingly surfaced in the Democratic Party’s rhetoric and internal culture:

1. Cult of Personality & Emotional Politics

Political figures in fragile states often rely on emotional narratives, symbolic righteousness, and personality-driven politics rather than coherent policy frameworks. Some Democratic leaders have adopted similar styles under the banner of “moral urgency,” where disagreement is treated as heresy rather than debate.

2. Selective Rule of Law

Fragile states are defined by inconsistent law enforcement. Similarly, the Democratic establishment now frequently tolerates:

  • unequal legal standards
  • toleration of political violence (when aligned with their causes)
  • non-enforcement of immigration laws for political advantage

3. Identity Politics as a Tool of Control

Like leaders in post-colonial states who mobilize ethnic or tribal identities, some Democratic factions increasingly rely on:

  • racial guilt narratives
  • collective victimhood identity
  • zero-sum rhetoric

This division-centered politics weakens national cohesion and mirrors the fragmentation seen in weak states.

4. Patronage and Ideological Purification

Fragile-state rulers reward loyalty over competence. Within the Democratic Party, ideological conformity increasingly outweighs performance, leading to:

  • policy incompetence
  • symbolic governance
  • bureaucratic decay

4. External Influence: An Imported Ideological Ecosystem

Another troubling shift involves Democratic alignment with:

  • global NGOs
  • transnational activist networks
  • international funding groups

These external interests often encourage policies that resemble post-colonial dependency politics rather than American self-determination. It is a pattern seen across fragile states: domestic policy shaped by outside ideological agendas.

5. Why This Transformation Matters

The United States is not Somalia, Haiti, or South Sudan. But the behaviors shaping parts of the Democratic Party increasingly resemble the governance patterns that produce chronic instability elsewhere:

  • emotional over rational leadership
  • identity over citizenship
  • ideology over institutions
  • external influence over national interest

This drift is not inevitable. But ignoring it would be a profound mistake.

6. A Necessary Course Correction

If Democrats—and Americans as a whole—want to avoid importing fragile-state dysfunction into U.S. politics, the path forward requires:

  • reaffirming rule of law
  • prioritizing merit-based immigration
  • strengthening civic education
  • emphasizing American identity over factional identities

Strong institutions—not emotional populism—are what have kept the United States stable for centuries. Preserving them is a responsibility that transcends party lines.

Written for civic clarity and democratic stability — as part of the Education for Peace Foundation mission.

โลกที่สาม” กับรัฐอ่อนแอ: เมื่อโครงสร้างที่ล้มเหลวเดินทางข้ามพรมแดน

“โลกที่สาม” กับรัฐอ่อนแอ: เมื่อโครงสร้างที่ล้มเหลวเดินทางข้ามพรมแดน

“โลกที่สาม” กับรัฐอ่อนแอ: เมื่อโครงสร้างที่ล้มเหลวเดินทางข้ามพรมแดน

คำชี้แจงสำคัญ (Disclaimer): บทความนี้วิจารณ์ “โครงสร้างรัฐ วัฒนธรรมทางการเมือง และระบบสังคม–เศรษฐกิจ” ของประเทศที่มีลักษณะเป็น รัฐอ่อนแอ / รัฐล้มเหลว (fragile / failed states) ในภาพรวม ไม่ได้เหมารวมว่าคนทุกคนจากประเทศเหล่านี้ “เลว เหลวแหลก หรือเป็นภัย” โดยกำเนิด มนุษย์ทุกคนมีศักดิ์ศรีและความเป็นปัจเจก การอพยพหรือลี้ภัยต้องพิจารณาเป็นรายบุคคล ตามกฎหมายและหลักสิทธิมนุษยชนสากลเสมอ

1. จากวาทะ “Third World” ของทรัมป์ สู่คำถามเชิงโครงสร้างที่ต้องกล้าพูด

เมื่อโดนัลด์ ทรัมป์ ใช้คำพูดแรง ๆ ต่อประเทศที่เขามองว่าเป็น “Third World countries” และไม่อยากให้คนจากประเทศเหล่านี้อพยพเข้าสหรัฐอเมริกา กระแสหลักทั่วโลกย่อมโจมตีว่าเป็นถ้อยคำเหยียดหยาม ดูถูก เหยียดผิว หรือเหยียดเชื้อชาติ — และในเชิงวาทกรรม หลายส่วนก็สมควรถูกวิจารณ์อย่างถึงแก่น

แต่หากเรากล้าถอยออกมาหนึ่งก้าว แล้วถามอย่างซื่อสัตย์ว่า “จริงหรือไม่ที่มีบางประเทศซึ่งโครงสร้างภายในของเขา เละเทะ จนกลายเป็นแหล่งส่งออกปัญหา มากกว่าส่งออกมนุษย์คุณภาพ?” คำถามนี้ ไม่ใช่คำถามเหยียดชนชาติ แต่เป็นคำถามเชิงโครงสร้างการเมือง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมสาธารณะ

ปัญหาไม่ได้อยู่ที่ “การมีคนจน” หากแต่อยู่ที่ รัฐและสังคมปล่อยให้ความอยุติธรรม ความรุนแรง การคอร์รัปชัน และวัฒนธรรมไม่รับผิดชอบ กลายเป็นเรื่องปกติ จนคนดีจำนวนมากต้องหนีเอาชีวิตรอดออกมา และคนไม่ดีจำนวนไม่น้อยใช้โอกาสเดียวกันเคลื่อนย้ายตัวเองและเครือข่ายอาชญากรรมไปด้วย

2. คำว่า “Third World” กับปัญหาการมองโลกแบบเหมารวม

เดิมทีคำว่า “โลกที่หนึ่ง–โลกที่สอง–โลกที่สาม” เกิดขึ้นในบริบทสงครามเย็น เพื่อแบ่งโลกเป็น “ฝ่ายเสรีนิยม”, “ฝ่ายคอมมิวนิสต์”, และ “ประเทศที่ไม่อยู่ในสองค่ายนั้น” แต่เมื่อเวลาผ่านไป คำว่า Third World ถูกใช้ปนเปไปกับภาพเหมารวมว่า “ยากจน–ล้าหลัง–สกปรก–ป่าเถื่อน” ซึ่งเป็นการลดทอนศักดิ์ศรีมนุษย์อย่างชัดเจน

ในแวดวงวิชาการและนโยบายสมัยใหม่ เราจึงนิยมใช้คำอย่าง “fragile states” (รัฐเปราะบาง) หรือ “failed states” (รัฐล้มเหลว) เพื่อเน้นที่ คุณภาพของโครงสร้างรัฐและระบบ ไม่ใช่ตัดสินคุณค่ามนุษย์ทั้งชาติ เพราะในประเทศที่ล้มเหลวที่สุด เราก็มักพบ “คนที่พยายามยืนหยัดด้วยคุณธรรมและความกล้าหาญ” อยู่เสมอ

3. ลักษณะร่วมของ “รัฐอ่อนแอ/รัฐล้มเหลว” ที่กลายเป็นต้นตอปัญหา

หากเรามองอย่างเยือกเย็น จะพบว่า “รัฐอ่อนแอ/รัฐล้มเหลว” มักมีลักษณะร่วมกันหลายประการ เช่น

  • กฎหมายอ่อนแอ และบังคับใช้แบบเลือกปฏิบัติ – คนมีเงิน มีอำนาจ หรือใกล้ศูนย์กลางอำนาจ อยู่เหนือกฎหมายได้ง่าย ขณะที่คนธรรมดาถูกกด–ถูกกลั่นแกล้งได้โดยแทบไม่มีที่พึ่ง
  • กองทัพ กลุ่มอาวุธ หรือมาเฟียการเมือง ครองเกม – การใช้อำนาจอาวุธแทนเสียงประชาชนเป็นเรื่องธรรมดา รัฐประหารหรือความรุนแรงทางการเมืองเกิดซ้ำซาก ประชาชนคุ้นชินกับการ “อยู่ใต้กระบอง” มากกว่าอยู่ใต้รัฐธรรมนูญ
  • คอร์รัปชันฝังลึกเป็นระบบ – การซื้อขายใบอนุญาต การซื้อเสียง การฟอกเงิน และการฮั้วประมูล กลายเป็น “น้ำมันหล่อเลี้ยงระบบ” มากกว่าจะถูกดูเป็นมะเร็งที่ต้องรักษา
  • เศรษฐกิจผูกขาดในมือไม่กี่ตระกูลหรือกลุ่มทุน – โอกาสทางเศรษฐกิจของคนส่วนใหญ่ถูกจำกัด เกิดชนชั้นคนจนจำนวนมากที่มองไม่เห็นทางลัดใด ๆ นอกจากการลักลอบ ย้ายถิ่น หรือเข้าร่วมเครือข่ายผิดกฎหมาย
  • ระบบการศึกษาและสื่อไม่ปลูกฝัง “พลเมือง” แต่ผลิต “ผู้ใต้ปกครอง” – คนถูกฝึกให้เชื่อฟัง มากกว่าตั้งคำถาม ถูกฝึกให้ท่องจำ มากกว่าคิดวิเคราะห์ เมื่อออกไปสู่โลกภายนอก เขาจึงขาดทักษะเป็นเจ้าของชีวิตและสังคมอย่างมีสติ
  • วัฒนธรรมสาธารณะที่ยอมรับความรุนแรงและการละเมิดสิทธิ – การตีลูก การข่มเหง การล่วงละเมิดทางเพศ การเหยียดเพศและชาติพันธุ์ ถูกทำให้เป็นเรื่อง “ธรรมดา” หรือ “ตลก” มากกว่าจะถูกตั้งคำถามอย่างจริงจัง

ประเทศที่มีส่วนผสมแบบนี้เข้มข้น ย่อมเป็นเหมือน “ถังหมักปัญหา” ที่สุดท้ายล้นออกมานอกพรมแดน ทั้งในรูปแรงงานผิดกฎหมาย แก๊งอาชญากรรมข้ามชาติ เครือข่ายยาเสพติด หรือแม้แต่กระแสกลุ่มหัวรุนแรงทางการเมืองและศาสนา

4. เมื่อโครงสร้างที่บิดเบี้ยวเดินทางมาพร้อมการอพยพ

การอพยพของมนุษย์เป็นเรื่องปกติในประวัติศาสตร์โลก และหลายสังคมก็เติบโตจากการรับผู้อพยพที่มีความสามารถและความมุ่งมั่น อย่างไรก็ตาม ปัญหาไม่ได้อยู่ที่ “การมีผู้อพยพ” แต่อยู่ที่ “คุณภาพของกระบวนการอพยพ และมาตรฐานการตรวจกรอง (vetting) ของรัฐปลายทาง”

เมื่อรัฐเปิดด่านรับผู้คนจากรัฐอ่อนแอ/รัฐล้มเหลวจำนวนมาก “โดยแทบไม่ตรวจกรอง” ผลลัพธ์ที่เป็นไปได้ ได้แก่:

  • การนำเข้าเครือข่ายอาชญากรรมข้ามชาติ – กลุ่มค้ามนุษย์ ยาเสพติด ฟอกเงิน สามารถใช้ช่องว่างนโยบายเพื่อย้ายฐานปฏิบัติการไปยังประเทศที่มั่นคงกว่า
  • ความตึงเครียดทางวัฒนธรรมและค่านิยม – หากคนกลุ่มใหญ่จากสังคมที่ normalize ความรุนแรง คอร์รัปชัน หรือการเหยียดเพศ/ศาสนา ถูกนำเข้าไปโดยไม่มีนโยบายกลั่นกรองและกล่อมเกลาทางพลเมือง (civic integration) สังคมปลายทางย่อมเผชิญแรงเสียดทานสูง
  • ภาระต่อระบบรัฐสวัสดิการและความไว้วางใจทางสังคม – หากผู้อพยพไม่มีทักษะ ไม่มีความพร้อมในการทำงาน หรือเข้าร่วมระบบภาษี–กติกาสังคม แต่คาดหวังรับประโยชน์จากรัฐสวัสดิการทั้งหมด ความรู้สึก “ไม่เป็นธรรม” ย่อมเกิดขึ้นในหมู่พลเมืองเดิมได้ง่าย

ที่สำคัญคือ ปัญหาเหล่านี้ไม่ได้หมายความว่าคนจากประเทศเหล่านั้น “ชั่วทั้งหมด” แต่มันหมายความว่า รัฐปลายทางมีหน้าที่ต้องรอบคอบอย่างยิ่ง ในการคัดเลือก ใครควรได้รับโอกาสเริ่มต้นใหม่ และภายใต้เงื่อนไขอย่างไร จึงจะปลอดภัยและเป็นธรรมต่อทุกฝ่าย

5. สิทธิของรัฐเจ้าบ้าน กับเส้นบาง ๆ ระหว่าง “การปกป้องสังคม” กับ “การเหยียดมนุษย์”

ปกติแล้ว รัฐทุกแห่งมีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมายระหว่างประเทศในการ:

  • กำหนดกติกาการเข้า–ออกประเทศ
  • ตรวจสอบประวัติอาชญากรรม การเกี่ยวข้องกับเครือข่ายรุนแรง หรือความเสี่ยงด้านความมั่นคง
  • ออกแบบนโยบายผู้อพยพ–แรงงาน–ผู้อยู่อาศัยถาวร โดยคำนึงถึงความมั่นคงของสังคมและวัฒนธรรมพลเมือง

การกล่าวว่า “รัฐมีสิทธิคัดกรองผู้อพยพจากรัฐอ่อนแอ/รัฐล้มเหลวอย่างเข้มงวด” จึงไม่ใช่การเหยียดเชื้อชาติ แต่เป็นการยอมรับความจริงว่า โครงสร้างที่ล้มเหลวสามารถเดินทางมาพร้อมผู้คน หากไม่มีระบบกรองที่ดี

เส้นที่เราต้องระวังคือ:

  • ห้าม “เหมารวม” ว่ามนุษย์ทุกคนจากประเทศหนึ่งเป็นแบบเดียวกัน – ต้องเปิดพื้นที่สำหรับผู้ลี้ภัยจริง เหยื่อความรุนแรง และคนที่มีศักยภาพจะเป็นคุณต่อสังคมใหม่
  • ห้ามใช้ภาษาที่ลดทอนศักดิ์ศรีมนุษย์ เช่น เปรียบคนเป็น “ขยะ” หรือ “สัตว์” แต่เราสามารถวิจารณ์โครงสร้างรัฐหรือชนชั้นนำที่ทำให้ประชาชนตกอยู่ในสภาพเลวร้ายได้อย่างเต็มที่

กล่าวอีกแบบหนึ่งคือ: เรามีสิทธิ “ไม่รับโครงสร้างเละเทะ” เข้าสู่ประเทศ แต่เราไม่มีสิทธิ “พรากความเป็นคน” ของผู้ที่เกิดในโครงสร้างนั้น

6. “น้ำไม่สะอาด” กับ “การกลั่นกรอง” – เปรียบเทียบแบบรับผิดชอบ

ภาพเปรียบเทียบว่า “การเอาน้ำที่ไม่สะอาดไปใส่รวมกับน้ำกลั่น” อาจเป็นภาพที่อธิบายให้คนทั่วไปเข้าใจง่ายว่า ถ้ารับคนจากรัฐที่มีวัฒนธรรมการเมือง–เศรษฐกิจที่บิดเบี้ยวเข้ามาเป็นกลุ่มใหญ่ โดยไม่กลั่นกรอง คุณภาพโดยรวมของ “โอ่งน้ำ” (สังคมเจ้าบ้าน) ย่อมเปลี่ยนไป

แต่หากจะใช้ภาพเปรียบนี้อย่างมีความรับผิดชอบ เราควรแยกชัด ๆ ว่า:

  • “น้ำไม่สะอาด” = โครงสร้างรัฐ วัฒนธรรมการเมือง และระบบที่ผลิตความอยุติธรรม
  • ไม่ใช่การเปรียบ “มนุษย์จากประเทศนั้นทุกคน” เป็นน้ำสกปรก

หน้าที่ของรัฐปลายทาง จึงไม่ใช่การปิดโอ่งและป้ายปิดว่า “น้ำจากทุกที่คือสกปรก” แต่คือการมี ระบบกรอง ที่ดีพอจะปล่อยให้ “หยดน้ำใส” จากที่อื่น เข้ามาผสมผสานได้โดยไม่ทำลายคุณภาพรวมของน้ำในโอ่ง

7. คันฉ่องส่องไทย: หากวันหนึ่งไทยเป็นประเทศที่คนอื่นไม่อยากรับผู้อพยพจากไทย?

คำถามที่ช่วยให้เราถ่อมตนและมองปัญหาอย่างเที่ยงธรรมคือ: “ถ้าวันหนึ่ง ไทยถูกมองว่าเป็นรัฐอ่อนแอ/รัฐล้มเหลว ที่คนจากประเทศอื่นไม่อยากรับเข้าประเทศตน เราจะรู้สึกอย่างไร?”

เราก็จะพบว่า:

  • คนไทยจำนวนมากเป็นคนขยัน ซื่อสัตย์ มีเมตตา และพยายามเอาตัวรอดอย่างตรงไปตรงมา
  • แต่ระบบการเมือง–เศรษฐกิจ–กระบวนการยุติธรรม–การศึกษา ฯลฯ อาจมีองค์ประกอบแบบ “รัฐอ่อนแอ” อยู่ไม่น้อย และสร้างภาพรวมที่คนภายนอก “ไม่ไว้ใจ”

ดังนั้น การวิจารณ์รัฐอื่นในฐานะ “fragile/failed states” ควรทำควบคู่ไปกับการมองย้อนเข้ามาในบ้านตัวเองด้วย ว่าเราจะทำอย่างไรให้ไทยไม่กลายเป็นประเทศที่คนอื่นมองว่า “ส่งออกปัญหา” มากกว่าส่งออกมนุษย์คุณภาพ

8. บทสรุป: ความกล้าพูดความจริง โดยไม่เหยียบศักดิ์ศรีมนุษย์

โลกเสรีไม่ได้ต้องการให้เราพูดแต่ถ้อยคำไพเราะ จนหลอกตัวเองว่าปัญหาไม่เคยมี แต่โลกที่มีศักดิ์ศรีมนุษย์เป็นฐาน ก็ไม่ยอมรับการใช้ถ้อยคำที่ทำลายความเป็นคนของผู้อื่นเช่นกัน

เราจึงจำเป็นต้องมีพื้นที่สำหรับคำพูดที่ว่า:

  • ใช่ – มีรัฐอ่อนแอ/รัฐล้มเหลว ที่โครงสร้างภายในส่งออกปัญหามากกว่าส่งออกโอกาส
  • ใช่ – รัฐปลายทางมีสิทธิวางนโยบายอพยพและตรวจกรองอย่างเข้มงวด เพื่อปกป้องมาตรฐานของสังคมตน
  • แต่ก็ใช่ – ว่าเราต้องไม่ลดทอนความเป็นมนุษย์ของปัจเจกชนจากประเทศเหล่านั้น และต้องไม่ปิดประตูต่อผู้ลี้ภัยหรือผู้มีคุณธรรมและศักยภาพที่จะเป็นพลังบวกต่อสังคมใหม่

การพูดถึง “Third World countries” หรือ “fragile/failed states” อย่างซื่อสัตย์ จึงไม่ใช่การกดคนอื่นลง แต่คือการมองเห็นโครงสร้างที่ผิดเพี้ยนอย่างชัดเจน เพื่อที่เราจะไม่ยอมให้โครงสร้างนั้นเดินข้ามพรมแดนมาโดยไร้การกลั่นกรอง ในขณะเดียวกัน ก็ยังรักษาสายตาที่มองเห็นความเป็นคนและความหวังในหัวใจของผู้หนีออกมาจากความล้มเหลวเหล่านั้น

เขียนในนาม “คันฉ่องส่องไทย–ส่องโลก” เพื่อชวนให้มนุษย์มองโลกอย่างเที่ยงธรรม กล้าพูดความจริง โดยไม่ลืมความเป็นมนุษย์ของกันและกัน

คำเตือน–ผู้เยาว์และสังคมไทย: เพราะ “กัญชา” ≠ สิ่งบริสุทธิ์

คำเตือน–ผู้เยาว์และสังคมไทย: เพราะ “กัญชา” ≠ สิ่งบริสุทธิ์

บทนำ — ทำไมต้องตั้งข้อสงสัยต่อกระแส “กัญชาเสรี”

ขณะที่บางฝ่ายพยายาม “ปรับภาพลักษณ์” ของ Cannabis (กัญชา/กัญชง) ให้ดูเหมือนเป็นพืชธรรมชาติ หรือตัวยารักษา บ้างโหมโฆษณาถึงการแพทย์ บ้างชูว่าเป็นของเบา “ไม่อันตรายเท่ายาเสพติดร้ายแรง” แต่ข้อมูลเชิงวิชาการและการแพทย์ในระดับนานาชาติกลับชี้ชัดว่า “กัญชา” มีผลกระทบร้ายแรงต่อทั้งสมอง ร่างกาย และสุขภาพจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับเยาวชนที่สมองยังพัฒนาไม่เต็มที่ — และการผลักดันให้ “กัญชาเสรี” ภายใต้นโยบายใด ๆ จึงต้องตั้งคำถามอย่างจริงจัง และพิจารณาจากประโยชน์ต่อสุขภาพประชาชนเป็นสำคัญ


1. ผลกระทบต่อสมอง — ความจำ การเรียนรู้ สมาธิ และสมรรถนะทางปัญญา

  • ตามข้อมูลของ Centers for Disease Control and Prevention (CDC) — การใช้กัญชาโดยเฉพาะในวัยรุ่น เด็ก หรือผู้ที่สมองยังพัฒนาอยู่ ส่งผลต่อการทำงานของสมองโดยตรง โดยเฉพาะด้านความจำ การเรียนรู้ สมาธิ การตัดสินใจ การรับรู้ และประสาทสัมผัส 2
  • การศึกษาในระยะยาว — ในกลุ่มผู้ใช้กัญชาเรื้อรัง (persistent users) ที่เริ่มใช้ตั้งแต่วัยรุ่น พบว่าเมื่ออายุ 38 ปี สมรรถนะทางปัญญาลดลงอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับเมื่อก่อนใช้ (วัดจาก IQ และการทดสอบ neuropsychological) แม้ควบคุมปัจจัยเรื่องการศึกษา ผลเสียยังคงอยู่ — เป็นสัญญาณว่าอาจมี “neurotoxic effect” ต่อสมองที่กำลังพัฒนา 3
  • ในการศึกษาเมื่อเร็ว ๆ (2025) ที่ใช้ MRI และงานทดสอบหน่วยความจำ (working memory) กับกลุ่มผู้ใหญ่ (อายุ 22–36 ปี) — พบว่า 63 % ของผู้ใช้กัญชา “หนัก” (heavy lifetime users) และ 68 % ของผู้ใช้ที่เพิ่งใช้ (recent users) แสดงการทำงานของสมองลดลงเมื่อทำหน้าที่ที่ต้องใช้ working memory เทียบกับกลุ่มที่ไม่ใช้ — บ่งชี้ว่ากัญชาอาจ “ชะลอ” หรือ “ลดประสิทธิภาพ” การทำงานของสมองในด้านสำคัญ เช่น การจดจำข้อมูล การตัดสินใจ การประมวลผลข้อมูล ฯลฯ 4
  • ผลในวัยกลางคน — การวิเคราะห์กลุ่มตัวอย่าง 938 คน ติดตามผลเป็นเวลาถึง 45 ปี พบว่า “ผู้ใช้กัญชาเป็นประจำ” มีแนวโน้ม IQ ลดลง (โดยเฉลี่ย ≈ 5.5 จุด) และมีปัญหาในด้านการเรียนรู้ และความเร็วในการประมวลผล (processing speed) รวมทั้งมีการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างสมอง (hippocampus) ซึ่งสัมพันธ์กับความจำและการเรียนรู้ 5

บทสรุปย่อย: กัญชา — โดยเฉพาะหากใช้บ่อย / เริ่มใช้ตั้งแต่เยาว์วัย / ใช้ต่อเนื่องยาวนาน — มีหลักฐานว่าอาจทำลายพัฒนาการสมอง ลดความสามารถจำ – เรียนรู้ สมาธิ การตัดสินใจ และอาจลด IQ ในระยะยาว


2. ความเสี่ยงต่อสุขภาพจิต — โรคจิตเภท ภาวะซึมเศร้า และความผิดปกติทางอารมณ์

กัญชาไม่ได้ส่งผลแค่ต่อ “สติปัญญา” เท่านั้น แต่ยังมีความเชื่อมโยงกับภาวะทางจิตใจในระยะยาว:

  • ผู้ใช้กัญชาในวัยรุ่น — ที่สมองยังพัฒนา — จะมีความเสี่ยงสูงขึ้นต่อปัญหาพฤติกรรม ความจำถดถอย ปัญหาการรับรู้ อารมณ์ และอาจ “เพิ่มความเสี่ยง” ต่อภาวะความผิดปกติทางจิต เช่น โรคจิตเภท (psychosis) โดยเฉพาะในคนที่อาจมีปัจจัยทางพันธุกรรมหรือความเปราะบางอยู่แล้ว 6
  • แม้บางรายอาจไม่พัฒนาไปถึง “โรคจิตเรื้อรัง” แต่การใช้กัญชาอย่างหนัก (heavy use) ถูกชี้ว่าอาจทำให้เกิด “brain fog” — สมาธิแย่ลง ความสามารถในการเรียนรู้และตัดสินใจลดลง — ทำให้มีปัญหาในชีวิตประจำวัน อย่างเรียนรู้ การทำงาน หรือพฤติกรรมทางสังคม 7

บทสรุปย่อย: สำหรับเยาวชนโดยเฉพาะ การใช้กัญชามีโอกาส “รบกวน” การพัฒนาจิตและสมอง ต้นทุนอาจไม่ใช่แค่ “ชั่วคราว” แต่สะสมจนกลายเป็นปัญหาทางจิตในระยะยาว


3. ผลเสียทางร่างกายและภาวะ “พิษเรื้อรัง” ที่หลายคนมองข้าม

  • ผู้ใช้กัญชาเรื้อรัง มีความเสี่ยงต่อภาวะ Cannabinoid Hyperemesis Syndrome (CHS) — ลักษณะคืออาเจียนรุนแรง ซ้ำไปซ้ำมาพร้อมปวดท้องเรื้อรัง โดยบางรายต้องอาบน้ำอุ่น/อาบน้ำร้อนบ่อยครั้งเพื่อบรรเทาอาการ (ซึ่งหลายคนเรียกเล่น ๆ ว่า “scromiting”)9
  • CHS เป็นเงื่อนไขที่พฤติกรรมการใช้กัญชาเป็นปัจจัยสำคัญ — โดยเฉพาะการใช้บ่อย เป็นเวลาหลายปี และใช้ผลิตภัณฑ์ที่มี THC สูง 10
  • อีกด้านหนึ่ง การสูบกัญชาย่อมส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจ เหมือนสารควันอื่น ๆ — อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคปอด โรคหลอดลมอักเสบ และลดสมรรถภาพปอด เมื่อใช้อย่างต่อเนื่อง 11

บทสรุปย่อย: กัญชาไม่ใช่แค่เรื่อง “สมองและจิต” — แต่ยังมีผลร้ายต่อร่างกายโดยเฉพาะระบบทางเดินอาหาร และระบบหายใจอย่างจริงจัง และ “CHS” คือข้อเท็จจริงทางการแพทย์ที่หลายคนไม่รู้


4. ข้อโต้แย้งทางนโยบาย — ทำไม “กัญชาเสรี” อาจเป็นกับดักสำหรับเยาวชนและสังคม

เมื่อเรานำหลักฐานทางวิชาการทั้งหมดมาพิจารณา รัฐที่ผลักดันให้ “กัญชาเสรี” จำหน่ายแพร่หลาย — โดยเฉพาะเปิดให้ “ประชาชนทั่วไป” หรือ “นักท่องเที่ยว” เข้าถึงได้ — เหมือนกำลังเสนอโอกาสสร้างวิกฤตสาธารณสุขระยะยาว โดยเฉพาะต่อเด็กและเยาวชน ดังนี้:

  • การเข้าถึงง่าย = อัตราการเริ่มต้นใช้ตั้งแต่เยาว์วัยอาจสูงขึ้น — สมองที่ยังพัฒนาอยู่จะได้รับผลกระทบ “ถาวร” มากกว่าเมื่อเริ่มใช้ในวัยผู้ใหญ่
  • ปริมาณ THC ในผลิตภัณฑ์สมัยใหม่มักสูง — เพิ่มความเสี่ยงต่อผลเสียทางสมอง จิตใจ และภาวะเชิงกาย เช่น CHS
  • แม้บางคนอ้าง “ใช้เพื่อการแพทย์” แต่การเปิดเสรีอาจเบลอเส้นแบ่ง — กลายเป็นช่องทางให้ “กัญชาเพื่อสันทนาการ” แพร่ในสังคมโดยเฉพาะเยาวชนและนักท่องเที่ยว
  • ถ้าขาดระบบควบคุมที่เข้มงวด + การศึกษาให้รู้เท่าทัน — โอกาสที่ “การใช้พืชควบคุม” กลายเป็น “การเสพอย่างเสรี” ที่นำมาซึ่งภาระสุขภาพ สังคม และเศรษฐกิจในระยะยาว จึงมีสูง

5. ข้อเสนอ — มาตรการและแนวทางเพื่อปกป้องเยาวชนและประชาชน

  1. ต้องให้ความรู้สาธารณะ — โดยเฉพาะเยาวชน ครู ผู้ปกครอง เรื่องผลกระทบจริงของกัญชา โดยอิงงานวิจัยจริง ไม่ใช่คำโฆษณา
  2. หากมีกฎหมาย/นโยบายเกี่ยวกับกัญชา — ต้องกำหนดเกณฑ์อายุขั้นต่ำ, จำกัดปริมาณ THC, ควบคุมการขายและโฆษณาอย่างเข้มงวด
  3. สนับสนุนบริการฟื้นฟูสุขภาพจิตและสมองสำหรับผู้ที่ใช้กัญชา — โดยเฉพาะกลุ่มที่เริ่มใช้ตั้งแต่วัยรุ่นหรือใช้หนักเรื้อรัง
  4. ให้มีการวิจัยระยะยาวในบริบทไทย — เก็บข้อมูลผลกระทบจริง ไม่ว่าจะทางสมอง ร่างกาย สังคม และเศรษฐกิจ
  5. ประชาชนควรตระหนักว่า “ประโยชน์ทางการแพทย์” ไม่ได้แปลว่า “ปลอดภัยเสมอไป” โดยเฉพาะเมื่อใช้ผิดประเภท หรือควบคุมไม่ดี

บทสรุป — เสรีไม่ใช่คำตอบเสมอไป

ถ้าเราปล่อยให้ “กัญชา” กลายเป็นพืชเสรีภายใต้นโยบายเปิดขายเสรีอย่างไม่ระวัง เราอาจเผชิญกับวิกฤตสุขภาพของเยาวชน และประชากรในระยะยาว — ทั้งด้านสมอง จิตใจ และร่างกาย “เสรี” ที่ไร้การควบคุม อาจกลายเป็นการ “ปล่อยเสรีอันตราย” ที่หลายคนมองไม่เห็นตอนนี้

ด้วยความห่วงใยต่ออนาคตของชาติ — เราควรยืนหยัดผลักดันให้รัฐดำเนินนโยบายอย่าง “รับผิดชอบต่อสังคม” เสมอ ไม่ใช่ปล่อยให้ผลประโยชน์ทางการเมืองหรือนักท่องเที่ยวเบื้องหลังมากำหนดทิศทางอนาคตของลูกหลานเรา

โดยคันฉ่องส่องไทย — เพื่อแสงสว่างของประชาชน


แหล่งที่มา (Reference List)

  1. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2024). Cannabis and Brain Health. เข้าถึงจาก: https://www.cdc.gov/cannabis/health-effects/brain-health.html
  2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2024). Health Effects of Marijuana. เข้าถึงจาก: https://www.cdc.gov/marijuana/health-effects.html
  3. Meier, M. H., Caspi, A., Ambler, A., Harrington, H., et al. (2012). Persistent cannabis users show neuropsychological decline from childhood to midlife. Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), 109(40), E2657–E2664. เข้าถึงจาก: https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1206820109
  4. Harvard Health Publishing. (2022). Cognitive effects of long-term cannabis use in midlife. เข้าถึงจาก: https://www.health.harvard.edu/blog/cognitive-effects-of-long-term-cannabis-use-in-midlife-202206142760
  5. Cleveland Clinic. (2023). Cannabis Hyperemesis Syndrome (CHS): Symptoms, Causes, and Treatment. เข้าถึงจาก: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21665-cannabis-hyperemesis-syndrome
  6. National Center for Biotechnology Information (NCBI). (2021). Cannabinoid Hyperemesis Syndrome. In: StatPearls. เข้าถึงจาก: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549915/
  7. World Health Organization (WHO). (2023). International Classification of Diseases (ICD-11): Cannabis-related disorders and Cannabis Hyperemesis Syndrome. เข้าถึงจาก: https://icd.who.int/
  8. CU Anschutz Medical Campus News. (2025). Largest study ever done on cannabis and brain function finds impact on working memory. เข้าถึงจาก: https://news.cuanschutz.edu/
  9. Sikarin Hospital. (2024). ผลกระทบของกัญชาต่อสมองและสุขภาพจิต. เข้าถึงจาก: https://www.sikarin.com/
  10. Northwestern Medicine (NM.org). (2024). How Cannabis Use Impacts Long-term Health. เข้าถึงจาก: https://www.nm.org/healthbeat/healthy-tips/how-cannabis-use-impacts-long-term-health
  11. George Washington University / U.S. Case Reports (2016–2023). Adolescent Cannabis Hyperemesis Trends in U.S. Hospitals.
  12. UN Office on Drugs and Crime (UNODC). (2023). World Drug Report – Cannabis Use & Dependence Statistics. เข้าถึงจาก: https://www.unodc.org/

บรรณานุกรม (Bibliography for Further Reading)

  • Volkow, N. D., et al. (2016). Effects of Cannabis Use on Human Behavior, Cognition, Motivation, and Psychosis: A Review. Biological Psychiatry, 79(7), 515–528.
  • Hall, W., & Degenhardt, L. (2009). Adverse Health Effects of Non-Medical Cannabis Use. The Lancet, 374(9698), 1383–1391.
  • Bahorik, A. L., et al. (2017). Daily patterns of cannabis use and symptoms of psychosis. Psychological Medicine, 47(6), 991–1002.
  • National Institute on Drug Abuse (NIDA). (2024). Marijuana Research Report. เข้าถึงจาก: https://nida.nih.gov/
  • Hasin, D. S. (2018). US Epidemiology of Cannabis Use and Associated Problems. Neuropsychopharmacology, 43, 195–212.
  • Ferraro, C. F. (2021). The Impact of THC Potency on Adolescent Brain Development. Journal of Public Health and Prevention, 45(2), 120–134.
  • Lovell, M. E., et al. (2020). Cannabis Use, Cognitive Performance, and Brain Structure: A Meta-Analysis. Journal of Neuroscience Research, 98(7), 1350–1370.